In 2019 is het 75 jaar geleden dat Zuid-Limburg werd bevrijd. En dat wordt in heel de regio gevierd.

Abdij Rolduc

De uitvalsbasis van mijn tocht door Zuid-Limburg is Abdij Hotel Rolduc. Het is het grootste abdijcomplex van de Benelux en staat op de UNESCO-lijst van belangrijkste monumenten in Nederland.

Wanneer ik de binnenkoer van het complex op wandel overvalt de rust me. Vogeltjes fluiten in het groen en orgelmuziek is hoorbaar vanuit de statige kerk. De serene sfeer van de oude abdij is goed bewaard gebleven. De rijke geschiedenis van de abdij begon in 1104. Maar wat me vooral interesseert is de rol van de abdij in WOII. Toen deed het complex dienst als veldhospitaal en rustplaats voor soldaten.

Ook voor dagjesmensen is Abdij Rolduc een bezoek waard. De binnenkoer is een oase van rust en de perfecte plek om het lokale abdijbier te degusteren. Of laat je culinair verwennen in kloosterbrasserie De Kannunik. Wil je blijven overnachten in een unieke setting kan dat in een van de 160 kamers.

Fietstocht Kerkrade

Vanuit Rolduc fiets ik naar het centrum van Kerkrade. De Grensstraat was een fysieke grens tussen Duitsland en Nederland tijdens de oorlog, met een muur en prikkeldraad in het midden. Smokkelaars werden neergeschoten en tunnels werden gegraven naar de andere kant van de grens. Dit kleine muurtje is het enige dat er nog rest van de oude scheiding, de Amerikaanse President zal niet onder de indruk zijn van deze wall.

De herdenkings fietsroute van 27 kilometer voert me langs enkele monumenten en gedenkplaten, zoals een gedenksteen voor een neergestorte bommenwerper. Download hier de brochure “Langs oorlogssporen”.

Siegfriedlinie

De Westwall van de Duitsers was een ander paar mouwen. Van Nederland tot Zwitserland, over een afstand van 630 kilometer werden bunkers en antitank versperringen gebouwd. In Kerkrade zie je nog restanten van de Siegfriedlinie, die nu dienst doet als natuurgebied. Beter zo toch?

Natuur genoeg om door te fietsen in Zuid-Limburg

Amerikaans kerkhof

Mijn volgende stop is het Amerikaanse Militair Kerkhof in Margraten. De 8301 spierwitte grafstenen zorgen voor een moment van bezinning. Zoveel jonge levens die werden opgeofferd, hier ervaar je welke drama’s een oorlog veroorzaakt.

Fluweelengrot Valkenburg

Tijd om onder te duiken, net zoals de inwoners van Valkenburg deden tijdens de hevige gevechten in september 1944. En dat doen ze bij gevaar al eeuwen in de mergelgrotten. Mijn gids Patrick loopt voorop, mijnlamp in de hand en gepassioneerd door de geschiedenis van de grotten. Het zijn in feite groeven, maar een grot klinkt nu eenmaal spectaculairder voor toeristen. Zo zien we opschriften van Amerikaanse militairen die al spraken van ‘Grotto’. Patrick laat me een Amerikaanse kapel zien, gemaakt ter ere van militairen die instonden voor de bevrijding. De gegraveerde namen in de mergelmuren zijn restanten van soldaten uit alle hoeken van Amerika.

De Fluweelengrot is een ware kunstschat. De muren zijn versierd met houtskooltekeningen die ongelofelijk gedetailleerd zijn. In de winter kan je ze bewonderen tijdens de kerstmarkt, die hier gewoon in de grotten plaatsvindt.

Dit beestje zwom hier vroeger rond…

Een kerk in het midden van de grot, een mystieke ervaring.

Valkenburg

Valkenburg is een van de meest toeristische steden van Nederland. En als je de gezellige sfeer opsnuift in het centrum snap je meteen waarom. Het VVV kantoor bezorgt je alle informatie die je nodig hebt. Ik plof er neer in een van de zeteltjes met VR bril en vlieg over het Limburgse landschap, met indrukwekkende luchtbeelden van oa. het militair kerkhof.

Reistip: bereid je reis voor met deze handige online reisgids.

Eyewitness museum

De geschiedenis wordt geschreven door de winnaar, in dit geval de geallieerden. Daarom is het Eyewitness museum zo origineel en gedurfd. Hier vertelt men het verhaal vanuit het oogpunt van August Segel, een Duitse parachutist. Het is eens een andere en objectieve kijk op de oorlog.

De oorlog wordt in beeld gebracht door middel van 13 diorama’s met 150 levensechte mannequins. Beeld-en geluidseffecten prikkelen je zintuigen. Bovendien beschikt het museum over enkele unieke uniformen en attributen.

Fort Eben-Emael

Voor mijn laatste halte steek ik de grens over naar het Waalse Eben-Emael. Het grootste fort van België speelde weliswaar geen rol in de bevrijding van Zuid-Limburg, maar wel in de bezetting ervan in 1940. Tom werkt in het fort en neemt me mee door de ondergrondse kazerne.

De ingang van het fort

Jarenlang werd er gebouwd aan het fort. Onverwoestbaar en onneembaar zo werd er gezegd. Althans volgens de militaire pricipes van oorlogsvoering uit de Eerste Wereldoorlog. Met zweefvliegtuigen voerden Duitse para’s op 10 mei 1940 een verrassingsaanval uit op het fort. De kanonnen die de bruggen over de Maas moesten vernietigen bij een Duitse invasie werden uitgeschakeld. Na 36 uur gaf het Belgisch leger zich over. Het fort was gevallen.

Ruim 6 kilometer ondergrondse gangen.

Het ondergrondse complex kon 1200 soldaten huisvesten. Vandaag vind je er een museum en kan je de kazerne vrij bezoeken. Voor het gangenstelsel en de bunkers te bekijken volg je de rondleiding. Het verhaal van het fort is ingrijpend, de constructie indrukwekkend. Dit is een must voor iedereen die interesse heeft in het oorlogsverleden.

Om een indruk te krijgen van de grootte van het fort kan je over het bovenplateau wandelen. Negentig voetbalvelden groot, geen wonder dat de Duitsers hier met 9 zweefvliegtuigen konden landen. Je kan er de restanten van de defensiebunkers zien en krijgt een prachtig uitzicht op de hele regio.

Praktische info

• De bevrijding van Limburg wordt op uitbundige wijze gevierd. Een compleet overzicht van de festiviteiten vind je op de website van Visit Zuid-Limburg.
• De ideale uitvalsbasis om de regio te verkennen, en een unieke locatie is Abdij Hotel Rolduc in Kerkrade.
• Sta oog in oog met de tweede wereldoorlog in het Eyewitness museum in Beek.
• In de Fluweelengrot van Valkenburg kan je een themawandeling oorlogsgeheimen volgen.
• De reus onder de forten heet je welkom in Eben-Emael.
• Sta even stil op het Amerikaans Militair Kerkhof in Margraten.

Uitzicht op Nederland bovenop het fort.