Het grootste en sterkste fort van Europa in Eben-Emael leek onverslaanbaar. Een Duitste elite eenheid veroverde het fort in 36 uur. Een aangrijpend bezoek.

Fort van Eben Emael

De aanval

10 mei 1940, net voor zonsopgang. Een elite eenheid van Duitse paratroepers landt met zweefvliegtuigen bovenop het fort. Na een kort en hevig gevecht worden de gevechtsbunkers van het fort uitgeschakeld. Geen 36 uur laten geeft het fort zich over. De paniek en chaos door de verrassingsaanval is enorm. Tegenaanvallen van het ongetrainde en zwak uitgeruste Belgische leger hebben geen kans tegen de zwaarbewapende Duitse oorlogsmachine. Het grootste en sterkste fort van Europa is gevallen en maakt de weg vrij voor de Duitse blitzkrieg.

Hoe de Duitse para’s het fort zo snel konden innemen kan je lezen op de website van het fort. Maar veel meer details leer je tijdens een bezoek aan het fort. En in plaats van hier alle details uit de doeken te doen raad ik je aan ze zelf te gaan ontdekken. Het maakt het bezoek nog veel interessanter als je nog niet alles weet op voorhand.

Ondergrondse kazerne

Behalve een gevechtsbunker en een anti-tankgracht zie je op het eerste zicht niet zoveel van het fort. Maar schijn bedriegt, want in de mergelberg is een kazerne uitgegraven van 950 op 750 meter, met meer dan 5 kilometer gangenstelsel.

Een ideale start voor je bezoek is het vernieuwde museum in de kazerne. Daar leer je alles over de geschiedenis van het fort en de aanval in 1940. Tastbaar wordt het als je de rest van de kazerne verkent, en met eigen ogen ziet hoe de militairen er hun tijd doorbrachten. Een pronkstuk is de reconstructie van een van de Duitse zweefvliegtuigen.

Explosie in het gangenstelsel

Met een gids kan je ook verder op verkenning in het gangenstelsel. Je bezoekt de gevechtsbunkers en kan zien welke dodelijke gevolgen de explosieven hadden die tijdens de aanval gebruikt werden. Tom, mijn gids en gepassioneerd door het fort en zijn geschiedenis, heeft dankzij een lange zoektocht bij nabestaanden en op militaire kerkhoven kunnen reconstrueren wie er hier gesneuveld is. Aangrijpend om een gezicht te kunnen kleven op de jonge garnizoensoldaten die in deze hel het leven lieten voor hun vaderland.

Wandeling op het fort

Om een goede indruk te krijgen van de omvang van het fort kan je een wandeling maken op het bovenplateau. Het heeft een oppervlakte van 90 voetbalvelden groot. De bunkers waar je daarstraks nog binnenin zat kan je nu zien vanuit het Duitse oogpunt. Het geeft je een totaalbeeld van de aanval, en een idee wat de functie van het fort was. Een aanval vanuit Duitsland staande houden door de bruggen over de Maas tijdig te vernietigen.

Niet alleen de gevechtsbunkers zijn fotogeniek, ook het uitzicht over Nederland, de Voerstreek en het Land van Herve is de moeite waard.

Ook op een zonnige dag, of wanneer het fort gesloten is, is deze wandeling de moeite waard. En nadien uiteraard een terrasje langs de Jeker of in het gezellige Kanne.

Travelchecker tips

• Check de website voor openingsuren en reservaties.
• Sla tijdens de wandeling zeker af richting ‘point de vue’ voor het mooiste uitzicht van de streek.
• Zin in een vervolg van de aanval? Bezoek iets verderop de Brug van Vroenhoven. Omdat het fort deze brug niet tijdig kon uitschakelen werd hier hevig strijd geleverd. In het gloednieuwe museum waan je jezelf in het midden van de strijd.
• Tijdens het weekend van 28 en 29 september zullen meer dan 150 acteurs de bevrijding van het fort tot leven laten komen. Er zijn tal van activiteiten en de toegang tot het tentenkamp en het spektakel zijn helemaal gratis.
• Ook in Nederlands Limburg wordt 75 jaar bevrijding gevierd, leer er meer over in ons reisverslag.